پرسش :

در تفسیر سورة تین در "تفسیر فرات" حدیثی آمده است که منظور از تین امام حسن (ع) و منظور از زیتون امام حسین (ع) است. آیا اصولا این حدیث و مانند اینها معتبرند؟

پاسخ :
قرآن کریم علاوه بر آن که دارای معنای ظاهری است، ممکن است بطون زیادی هم داشته باشد. به عنوان نمونه معنای ظاهری تین و زیتون که خداوند در آیات اول و دوم سوره تین به آنان سوگند یاد می کند، می تواند همان انجیر و زیتونی باشد که مورد نظر تمام مردم است؛ یعنی میوه انجیر و زیتون که محصول درخت انجیر و زیتون است. اما در عین حال می تواند معانی باطنی هم داشته باشد که یک مورد آن چیزی است که در حدیث مورد استناد در پرسش به آن اشاره شده است؛ یعنی امام حسن و امام حسین (ع) میوه های درخت ولایت.[1]
همچنین می تواند معانی دیگری مراد آیه باشد، چنان که در روایت دیگری آمده است؛ منظور از تین مدینة الرسول و مراد از زیتون بیت المقدس، اولین قبلگاه مسلمانان است.[2]
نیز در تفسیر قمی آمده است: انجیر، رسول خدا (ص)، زیتون امیرمؤمنان، طور سینین، حسن و حسین، و هذا البلد امین، ائمه (ع) هستند.[3]
بنابر این، حدیثی که در تفسیر فرات آمده، در ردیف احادیثی است که نمونه هایی از آنها بیان شده است.
پی نوشت:
[1] . مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج 24، ص 105،ِ مؤسسة الوفاء، بیروت، 1409ق، "عَنْ ابْنِ دَرَّاجٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (ع) یَقُولُ قَوْلُهُ تَعَالَى وَ التِّینِ وَ الزَّیْتُونِ التِّینُ الْحَسَنُ وَ الزَّیْتُونُ الْحُسَیْنُ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِمَا".
[2] . حر عاملی، وسائل الشیعة، ج 14، ص 361، ح 19389، مؤسسه آل البیت علیهم‏السلام، قم، 1409 ق. "عَنْ أَبِی الْحَسَنِ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ ع عَنْ آبَائِهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص إِنَّ اللَّهَ اخْتَارَ مِنَ الْبُلْدَانِ أَرْبَعَةً فَقَالَ عَزَّ وَ جَلَّ وَ التِّینِ وَ الزَّیْتُونِ وَ طُورِ سِینِینَ وَ هذَا الْبَلَدِ الْأَمِینِ التِّینُ الْمَدِینَةُ وَ الزَّیْتُونُ بَیْتُ الْمَقْدِسِ وَ طُورُ سِینِینَ الْکُوفَةُ وَ هَذَا الْبَلَدُ الْأَمِینُ مَکَّةُ".
[3] قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، ج ‏2، ص 429، دارالکتب، قم، 1367ش، "وَ التِّینِ وَ الزَّیْتُونِ وَ طُورِ سِینِینَ وَ هذَا الْبَلَدِ الْأَمِینِ، قَالَ التِّینِ رَسُولُ اللَّهِ (ص) وَ الزَّیْتُونِ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ (ع) وَ طُورِ سِینِینَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ وَ هذَا الْبَلَدِ الْأَمِینِ الْأَئِمَّةُ (ع)".
منبع:islamquest.net